Mniszek lekarski, mlecz, pospolity chwast?

Chociaż większość ludzi myśli o mniszku lekarskim inaczej pospolitym (Taraxacum officinale) jako uciążliwym chwaście i nazywa go mleczem (błędnie - to inne zioło), jest to niezwykle pożyteczna roślina, od dawna stosowana w ziołolecznictwie jako środek wspomagający trawienie i pobudzający apetyt. Cała roślina mniszka lekarskiego jest jadalnia - od korzenia do kwiatu, ma lekko gorzki, podobny do cykorii smak.

Kawa z mniszka

Korzeń mniszka bywa prażony, aby uzyskać napój do złudzenia w smaku przypominający kawę, lecz bez kofeiny. Niektórzy uważają, że jest nawet smaczniejszy, ponieważ nie ma w sobie tyle kwasowości, a posiada piękygłęboki orzechowy aromat.

Kup kawę z mniszka!

Substancje aktywne

Głównymi substancjami aktywnymi mniszka są glikozydy, sterole, triterpeny, cholina, olejki eteryczne, witaminy A i C, w umiarkowanych ilościach witaminy D, różne witaminy z grupy B, żelazo, krzem, magnez, cynk i mangan. Liście są też bogatym źródłem potasu. Korzeń zawiera też inulinę, jest polecany z tego względu diabetykom.

Zastosowanie mniszka

W medycynie naturalnej suszony lub świeży korzeń i ziele oraz kwiat przerabia się na herbaty, nalewki, wywary, napary i okłady. Korzeń mniszka lekarskiego jest również dostępny bez recepty jako suplement diety. Korzenie mniszka najlepiej zbierać późną jesienią, gdy zawiera najwięcej aktywnych substancji. Jeszcze przed kwitnieniem zbiera się liście. Kwiaty zaś najlepszą jakość mają na początku kwitnienia.

Poznaj wszystkie nasze produkty z mniszkiem

Tradycja leczenia mniszkiem

Stosowanie mniszka pospolitego jest obecne w tradycji wielu kultur świata, jest to roślina kosmopolityczna. Korzeń mniszka jest od dawna stosowany w tradycyjnej medycynie chińskiej oraz rdzennych Amerykanów w przypadku chorób żołądka i wątroby oraz nerek. Słowianie docenili właściwości rozjaśniające mniszka – stosowali go do usuwania piegów i plam wątrobowych ze skóry. W medycynie ayurwedyjskiej nazywa się simhadanti i wykorzystuje się go do oczyszczania organizmu z toksyn oraz nadmiaru wody. Avicenna polecał zaś sok z mniszka przy puchlinie wodnej, dolegliwościach wątroby, przy ukąszeniach jadowitych zwierząt i bielmie oka. Zarówno ludowa nazwa mniszka po angielsku brzmiąca „piss-a-bed” (zasikaj łóżko) jak i francuskie „pissenlit” zwracają uwagę na moczopędne właściwości tej rośliny.

Mniszek dziś

Dzisiejsi zielarze uważają, że pomaga w leczeniu wielu dolegliwości, w tym trądziku, egzemy, wysokiego poziomu cholesterolu, zgagi, zaburzeń żołądkowo-jelitowych, problemów wątrobowych, chorób krwi, cukrzycy, a nawet raka. Najczęściej zalec a się go w ramach terapii oczyszczającej. Jest też często używanym surowcem do produkcji kosmetyków.

Mniszek w kapsułkach firmy Swanson

Syrop z mniszka

Najpopularniejszym produktem powstającym z mniszka jest syrop, czasem nazywany też miodem z mniszka. Do wyrobu syropu z mniszka używa się zarówno kwiatów, korzeni i ziela. Zawiera wiele witamin, szczególnie duże ilości witaminy A, C, D oraz z grupy B, minerały takie jak magnez, żelazo, krzem oraz inulinę i garbniki. Działa wzmacniająco na odporność i układ kostny, przeciwzapalnie, przeciwświądowo i bakteriobójczo, wpływa pozytywnie na stan skóry, przyspiesza gojenie i poprawia trawienie.

Syrop z mniszka firmy Herbapol

Na trawienie i wątrobę

Powyższe związki wspomagają pracę wątroby i wspierają procesy trawienne i funkcjonowanie pęcherzyka żółciowego. Pomagają w usuwaniu toksyn z organizmu. Podczas badań zauważono, że mniszek lekarski pomaga w leczeniu dny moczanowej i biegunek. Ponadto działa on wspomagająco na trawienie ciężkostrawnych posiłków.

Na nadciśnienie

Diuretyki są powszechnie stosowane w leczeniu nadciśnienia, niewydolności serca, chorób wątroby i niektórych typów chorób nerek oraz przy PMS. Chociaż są cenne, mogą powodować skutki uboczne, w tym odwodnienie, wypłukiwanie magnezu, skurcze mięśni, bóle głowy, zawroty głowy i zmiany poziomu cukru we krwi.

Na problemy skórne

W medycynie ludowej suszony korzeń mniszka lekarskiego jest często mielony na pastę i mieszany z wodą, aby stworzyć łagodzącą pastę na choroby i problemy skórne -trądzik, egzemę, łuszczycę wysypki oraz czyraki. Badania sugerują, że ma właściwości przeciwzapalne jak i może pomóc w zapobieganiu uszkodzeniom słonecznym. Według kanadyjskiego badania przeprowadzonego w 2015 roku wyciągi z mniszka lekarskiego są w stanie blokować szkodliwe promieniowanie UVB po nałożeniu na skórę, chroniąc przed uszkodzeniami słonecznymi, zmniejszając ryzyko raka skóry.

Bezpieczne remedium?

Nie udokumentowano żadnych skutków ubocznych ani toksycznego działania mniszka na organizm przy stosowaniu wewnętrznym. Zwraca się jednak uwagę, że doustnie preparatów z mniszka pospolitego nie powinny przyjmować osoby cierpiące na zapalenie i wrzody żołądka, ze względu na pobudzenie produkcji kwasu żołądkowego. U niektórych osób w kontakcie ze skórą mniszek lekarski powoduje kontaktowe zapalenie skóry, szczególnie u dzieci poniżej 3 roku życia i alergików